ارتودنسی دندان
ارتودنسی از تخصص پزشکی که به تشخیص، پیشگیری و درمان اختلالات و ناهنجاری‌های دندانی و فک و صورت می‌پردازد.
هدف اصلی ارتودنسی، بهبود ترتیب و موقعیت دندانها و فک‌ها است که ممکن است به علت عوامل ژنتیکی به وجود آمده.
ارتودنسی می‌تواند با استفاده از ابزارها و دستگاه‌های مختلفی مانند براکت‌ها، اسپیسرها و نیتس ها انجام شود. درمان ارتودنسی می‌تواند بهبود عملکرد چوب دهان، بهبود ظاهر ظاهری و تغییر شکل گفتار و بهبود بهداشت دهان و دندانها را به همراه داشته باشد.
درمان ارتودنسی باعث صاف و مرتب شدن دندان ها شده و مشکلات بایت یعنی نامناسب بودن سطح تماس دندانهای بالا و پایین با یکدیگر را اصلاح می نماید.
انواع وسایل ارتودنسی برای تصحیح ناهنجاری‌های دندانی و فکی عبارتند از:
- براکت‌ها (Braces): این وسیله‌ها شامل قطعات کوچکی هستند که روی سطح دندانها قرار می‌گیرند و با استفاده از اتصالاتی مانند بندها یا سیم‌ها به هم متصل می‌شوند. براکت‌ها معمولاً از فلز یا سرامیک ساخته می‌شوند.
- نیتس (Wires): این سیم‌ها برای تنظیم فشار و موقعیت دندانها استفاده می‌شوند. نیتس‌ها بین براکت‌ها قرار می‌گیرند و باعث حرکت و تغییر مکان دندانها می‌شوند.
- اسپیسرها (Expanders): این وسایل برای تنظیم اندازه و عرض فک‌ها استفاده می‌شوند. اسپیسرها بین دندانها قرار می‌گیرند و با اعمال فشار تدریجی، فاصله بین دندانها را افزایش می‌دهند.
- رتینرها (Retainers): این وسایل پس از اتمام درمان ارتودنسی استفاده می‌شوند تا دندانها در موقعیت صحیح خود حفظ شوند. رتینرها معمولاً از پلاستیک ساخته می‌شوند و بر روی دندانها قرار می‌گیرند.
- اینوزالرها (Aligners): این وسایل شبیه به آباژورهای شفاف هستند و برای تصحیح ناهنجاری‌های ساده دندانی استفاده می‌شوند. اینوزالرها به صورت سفارشی ساخته می‌شوند و در طول درمان تغییراتی در آنها اعمال می‌شود.
استفاده از هریک از این وسایل بستگی به نوع و شدت ناهنجاری دندانی دارد و توسط متخصص ارتودنسی تعیین می‌شود.
روش های ارتودنسی جهت مرتب سازی دندان ها
برای صاف و مرتب کردن دندانها، می‌توان از روش‌های مختلف ارتودنسی استفاده کرد. برخی از اصلی‌ترین روش‌های ارتودنسی عبارتند از:
- ارتودنسی با براکت‌ها (Braces): استفاده از براکت‌ها و سیم‌های متصل به آنها برای تنظیم و تصحیح موقعیت دندانها. این روش درمانی بسیار متداول و کارآمد است و انواع مختلفی از براکت‌ها و سیم‌ها وجود دارد.
- ارتودنسی مخفی (Lingual Braces): در این روش، براکت‌ها بر روی سطح داخلی دندانها قرار می‌گیرند، بنابراین از بیرون قابل مشاهده نیستند. این روش برای افرادی که نمی‌خواهند براکت‌ها قابل رؤیت باشند، مناسب است.
- اینوزالرها (Aligners): این روش شامل استفاده از آباژورهای شفاف و قابل حذف است. هر آباژوره به مدت چند هفته استفاده می‌شود و سپس با آباژوره جدیدی جایگزین می‌شود. این روش برای درمان ناهنجاری‌های ساده دندانی مناسب است.
- ارتودنسی جراحی (Orthognathic Surgery): در برخی موارد، برای تصحیح ناهنجاری‌های شدید فک و صورت، نیاز به جراحی ارتودنسی وجود دارد. این روش شامل تغییر موقعیت فک‌ها و استفاده از براکت‌ها و سیم‌ها است.
هریک از این روش‌ها بستگی به نوع و شدت ناهنجاری دندانی دارد و توسط متخصص ارتودنسی بر اساس نیازهای هر فرد تعیین می‌شود.
مزایای ارتودنسی دندان
- بهبود ظاهر ظاهری: ارتودنسی می‌تواند بهبود ظاهر چهره و لبخند شما را بهبود بخشد. با صاف و مرتب شدن دندانها، شما احساس راحتی و اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت.
- بهبود عملکرد دهان: ناهنجاری‌های دندانی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد دهان و هضم غذا داشته باشند. با صاف و مرتب شدن دندانها، می‌توانید بهتر بخورید، بگیرید و صحبت کنید.
- بهبود بهداشت دهان و دندانها: دندانهای صاف و مرتب به راحتی قابل تمیز کردن هستند و بهترین شرایط بهداشت دهان و دندانها را فراهم می‌کنند. این می‌تواند ریسک بروز عفونت‌ها، تسوس و بیماری‌های لثه را کاهش دهد.
- بهبود تکامل فک و صورت: در بعضی موارد، ناهنجاری‌های دندانی می‌توانند تأثیر منفی بر رشد و تکامل فک و صورت داشته باشند. ارتودنسی می‌تواند این تکامل را بهبود بخشد و موقعیت صحیح فک‌ها و صورت را تثبیت کند.
- کاهش خطر صدمات: دندانهای صاف و مرتب کمتر در معرض خطر صدمات و شکستگی قرار دارند. این می‌تواند از خطرات مربوط به فعالیت‌های ورزشی و صدمات دندانی جلوگیری کند.
مهم است بدانید که برای برخورداری از این مزایا، همکاری و تعاون شما با متخصص ارتودنسی و رعایت دستورات و پیشنهادات درمانی آن بسیار مهم است.
مراحل ارتودنسی دندان
مراحل ارتودنسی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد اما به طور کلی یکسری مراحل ثابت دارد که عبارتند از:
- ابتدا در جلسه ی اول دکتر ارتودنسی دندان های شما را معاینه می کند و مشکلات دندانها و نوع درمان و هزینه را برای شما توضیح می دهد.
- بعد از آن برای اینکه بتواند دقیق تر دندان های شما را بررسی کند از آنها عکس رادیولوژی می گیرد.
- قبل از شروع کار دکتر ارتودنتیست وضعیت لثه ها و دندان های شما را بررسی می کند. اگر لثه ها دچار عفونت و یا تحلیل رفتگی باشند باعث می شود ارتودنسی به درستی صورت نگیرد و یا اگر دندان شما پوسیده باشد و یا نیاز به کشیدن داشته باشد باعث اختلال در روند کار می شود، پس ابتدا باید آنها را رفع کنید.
- حال باید بر اساس نوع ارتودنسی (متحرک، ثابت و یا نامرئی) که می خواهید، کار را شروع کند.
برای درمان ارتودنسی های متحرک باید از دندان ها قالبگیری شود تا الاینرهای متحرک مخصوص آنها ساخته شود. باید حدود ۱۵ الاینر بسازند، البته این تعداد بر اساس مشکلات دندانی ممکن است بیشتر و یا کمتر شود. باید هر دو هفته یکبار آنها را تعویض کرد.
سوالات متداول در مورد ارتودنسی :
۱.درمان ارتودنسی چقدر طول می کشد؟
درمان با براکت بین ۱ الی ۲ سال زمان میبرد اما هر چه مشکل ارتودنسی پیچیده تر وشدیدتر باشد طول دوره درمان بیشتر می شود.
همچنین اگر درمان ارتودنسی پیشگیرانه یا مقدماتی در کودکی انجام شده باشد، طول دوره درمان در بزرگسالی کوتاهتر می شود. علاوه بر آن اگر نیاز به جراحی فک نیز باشد طول درمان بیشتر می شود.
۲.مراقبت از براکت ارتودنسی
برای جلوگیری از شکستن یا خم شدن براکت، باید مراقب چیزهایی که می خورید باشید. مثلاً خوراکی های سفت مثل ته دیگ، چیپس، سیب، هویج، کلم و غیر ممکن است باعث شکستن یا جدا شدن براکت از دندان و یا خم شدن سیم ارتودنسی شوند.
همچنین از جویدن خوراکی های جویدنی مانند تافی، پاستیل، آدامس، شکلات کشی، کارامل و از این قبیل خوراکی ها در تمام دوران ارتودنسی باید پرهیز کنید. مگر این که درمان ارتودنسی خود را با الاینر انجام دهید. در این صورت هنگام خوردن باید الاینر را در بیاورید.
۳.معایب و مشکلات درمان ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی برای زیبایی و سلامت دندانها و دهان و ساختارهای اطراف آن ها لازم است و فواید زیادی برای آن می توان برشمرد اما لازم است در مورد معایب، محدودیت ها و مشکلات آن نیز آگاهی داشته باشید:
- کسانی که درمان ارتودنسی انجام می دهند بیشتر دچار پوسیدگی دندان و عفونت لثه می شوند. چرا که تمیز نگه داشتن تمامی سطوح دندان ها در حالی که براکت به آنها چسبیده است سخت تر می باشد. این باعث می شود بخش هایی از دندان ها خوب تمیز نشود و پلاک و باکتری ها در آن جمع شوند. در نتیجه پوسیدگی دندان و عفونت لثه اتفاق می افتد.
- ممکن است پس از درآوردن براکت متوجه شوید دندان، لکه های سفید دارد. این لکه ها بخشهایی هستند که مواد معدنی از دندان جدا شده است. با دقت بیشتر در حفظ بهداشت دهان می‌توان جلوی این مشکلات را گرفت.
- در طی درمان ارتودنسی، به دندان ها فشار وارد می شود تا حرکت کنند. در این فرایند ممکن است ریشه برخی از دندان ها تحت فشار وارد شده، باز جذب شده و کمی تحلیل بروند. این معمولاً مشکلی برای ثبات و سلامت دندان به وجود نمی آورد اما در موارد نادر ممکن است باعث لق شدن دندان شود.
- سختی استفاده از وسیله های دهانی ارتودنسی باعث می شود برخی از بیماران در استفاده از وسیله های ارتودنسی غیر ثابت یا متحرک، همکاری لازم را نداشته باشند در نتیجه به دستاورد دلخواه نمی رسند.
- پس از پایان درمان ارتودنسی با براکت باید از وسیله دیگری به نام نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر استفاده شود تا دندان ها عقبگرد نکنند و در جای خود ثابت بمانند. چون مدتی طول می کشد که استخوان اطراف دندان سخت شده و دندان را ثابت نگه دارد، در این مدت اگر از ریتینر استفاده نشود ممکن است دندانها دوباره حرکت کرده و به موقعیت پیشین بازگردند.
برای کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک دندان پزشکی دنتال لند در تماس باشد.